بازار جهانی فارکس با حجم معاملاتی روزانه بالغ بر 7 تریلیون دلار، بزرگترین و نقدشونده‌ترین بازار مالی جهان است. در نگاه اول، ممکن است این بازار و بازار سهام مجزا به نظر برسند، اما در حقیقت، تأثیر نوسانات بازار سهام بر بازار فارکس اغلب به عنوان نیروی محرک اصلی در جریان‌های سرمایه جهانی عمل میکند. در حالی که این رابطه دوطرفه است (نوسانات شدید ارزی بر سودآوری شرکت‌ها و در نتیجه سهام تأثیر می‌گذارد)، غالباً این احساس خطرپذیری یا ریسکگریزی در بازار سهام است که تعیین‌کنندهٔ جهت حرکت پول به سمت ارزهای امن یا ریسکی است. درک این رابطه بازار سهام و فارکس برای هر معامله‌گری که به دنبال تکمیل آموزش فارکس خود است، حیاتی است.
مکانیسم هسته‌ای: ریسکپذیری (Risk-On) و ریسکگریزی (Risk-Off)
نیرویی که جهت رابطه بازار سهام و فارکس را تعیین میکند، مفهوم سنتیمنت جهانی یا همان ریسکپذیری و ریسکگریزی است. بازار سهام به دلیل نشان دادن سریعِ خوشبینی یا ترس سرمایه‌گذاران، به عنوان دماسنج این سنتیمنت عمل کرده و جریان سرمایه به بازار فارکس را هدایت میکند. هنگامی که شاخصهای اصلی سهام مانند S&P 500 صعود میکنند و نشان‌دهندهٔ خوشبینی به رشد جهانی هستند (حالت ریسکپذیری)، سرمایه‌گذاران به دنبال بازده بالاتر، پول خود را از دارایی‌های امن خارج کرده و به سمت دارایی‌های ریسکی (مانند ارزهای کامودیتی مثل دلار استرالیا - AUD یا دلار کانادا - CAD) می‌برند که نتیجهٔ آن، تقویت این ارزهای ریسکی در بازار فارکس است.
در مقابل، در زمان ترس و بحران (سقوط شدید سهام یا همان حالت ریسکگریزی)، سرمایه از دارایی‌های ریسکی خارج شده و به سرعت به پناهگاههای امن (مانند دلار آمریکا - USD، ین ژاپن - JPY، و طلا) سرازیر می‌شود. این فرآیند «فرار به امنیت» نامیده می‌شود و در نهایت منجر به تقویت ارزهای امن در بازار فارکس خواهد شد. تأثیر نوسانات بازار سهام بر بازار فارکس در اینجا مشهود است: حرکت بزرگ در بازارهای سهام، مستقیماً جریان پول را به سمت ارزهای خاصی در فارکس سوق می‌دهد.
همبستگی‌های متغیر: USD/JPY و Nikkei
یکی از واضح‌ترین مثال‌ها در تأثیر بازار سهام بر فارکس را می‌توان در رابطه جفت ارز USD/JPY و شاخص سهام Nikkei ژاپن مشاهده کرد. قبل از بحران مالی 2007−2008، سرمایه‌گذاران اغلب ین ژاپن را به عنوان یک ارز ریسکی در نظر می‌گرفتند، در نتیجه، افزایش شاخص Nikkei به معنای خوشبینی به اقتصاد ژاپن و تقویت ین بود که باعث کاهش جفت ارز USD/JPY می‌شد (همبستگی معکوس).
با این حال، پس از بحران، ین ژاپن به سرعت تبدیل به یکی از مهم‌ترین پناهگاههای امن جهانی شد. در نتیجه، در حالت ریسکگریزی (سقوط Nikkei)، سرمایه از دارایی‌های ریسکی ژاپن خارج و به ارز امن ین سرازیر شد، که باعث تقویت ین و کاهش جفت ارز USD/JPY شد. به عبارت دیگر، با تغییر سنتیمنت جهانی، رابطه بازار سهام و فارکس در این جفت ارز از حالت معکوس به حالت مستقیم تغییر کرد. این مثال نشان می‌دهد که معامله‌گر باید همواره با مطالعه دقیق فاندامنتال‌ها و استفاده از تقویم اقتصادی فارکس، به دنبال درک ماهیت متغیر این همبستگی‌ها باشد.
نقش کلیدی سیاست‌های پولی و نرخ بهره در شکل‌دهی این رابطه
دولت‌ها و بانک‌های مرکزی با ابزارهای سیاست پولی، مانند نرخ بهره، نقش مهمی در تعیین قدرت نفوذ تأثیر نوسانات بازار سهام بر بازار فارکس ایفا میکنند. به عنوان مثال، اگر بازار سهام یک کشور عملکرد ضعیفی داشته باشد اما بانک مرکزی با افزایش شدید نرخ بهره قصد کنترل تورم را داشته باشد، ممکن است ارز آن کشور تقویت شود. این وضعیت ناشی از تقاضای سرمایه‌گذاران برای کسب سود از نرخ بهره بالاست، حتی اگر شاخصهای سهام نشان‌دهنده ضعف اقتصادی باشند.
بنابراین، بازار سهام تنها یک عامل است و هرگز نباید بدون در نظر گرفتن سیاست‌های پولی و نرخ بهره به پیشبینی روندها پرداخت. مدیریت ریسک موفق در بازار فارکس ایجاب میکند که به تصمیمات بانک‌های مرکزی به اندازه نوسانات روزانه شاخصهای سهام، اهمیت داده شود.
تأثیر ارزهای کامودیتی و قدرت صادراتی
کشورهایی که اقتصادشان به شدت وابسته به صادرات مواد خام (کامودیتی‌ها) است، ارتباط قوی‌تری بین بازار سهام و ارزشان نشان می‌دهند. به عنوان مثال، ارزهایی مانند دلار کانادا (CAD) که به نفت وابسته است، یا دلار استرالیا (AUD) که به سنگ آهن وابسته است، معمولاً در حالت ریسکپذیری جهانی تقویت میشوند. زمانی که سهام جهانی (نشان‌دهنده خوشبینی به رشد اقتصادی) صعود میکند، تقاضا برای کامودیتی‌ها افزایش مییابد، در نتیجه، ارزهای این کشورها نیز تقویت میشوند.
این امر، یک لایه دیگر به درک تأثیر نوسانات بازار سهام بر بازار فارکس اضافه میکند؛ جهت حرکت سهام نه تنها سنتیمنت ریسکپذیری را نشان می‌دهد، بلکه تقاضای آتی برای مواد خام را نیز پیشبینی میکند. بسیاری از سرمایه‌گذاران تازه‌کار گمان میکنند که بزرگترین چالش، صرفاً انتخاب یک بروکر مناسب برای شروع سرمایه‌گذاری است و پس از آن، راه رسیدن به درآمد دلاری هموار خواهد شد.
اما حقیقت این است که انتخاب پلتفرم، تنها قدم اول است. آموزش جامع فارکس به صورت کاربردی، درک مفاهیم و بکارگیری عواملی چون مدیریت ریسک، تحلیل بازار، و داشتن یک استراتژی معاملاتی قوی است که کلید واقعی موفقیت پایدار و کسب سود در بازارهای مالی محسوب می‌شود. بدون در نظر گرفتن این اصول بنیادین، حتی بهترین بروکر دنیا نیز نمی‌تواند موفقیت شما را تضمین کند.
USD/JPY و داو جونز: همبستگی مثبت، نه همیشه قوی
با توجه به ماهیت ریسکپذیری/ریسکگریزی که دلار آمریکا (USD) و ین ژاپن (JPY) را تحت تأثیر قرار می‌دهد، منطقی است که فرض کنیم جفت ارز USD/JPY با شاخصهای اصلی سهام ایالات متحده، مانند داو جونز (Dow Jones Industrial Average)، همبستگی مثبت بسیار قوی دارد. در واقع، این جفت ارز اغلب به عنوان یک "دماسنج" برای سنتیمنت جهانی ریسکپذیری/ریسکگریزی عمل میکند.
با این حال، نگاه دقیق‌تر به تاریخچه قیمتی نشان می‌دهد که این همبستگی هرگز نباید به عنوان یک قانون قطعی در نظر گرفته شود. هرچند که یک همبستگی مثبت کلی وجود دارد، اما شدت آن متغیر است و لزوماً قوی نیست.
به عنوان مثال، در جریان بحران مالی ۲۰۰۸-۲۰۰۷، شاخص داو جونز (به عنوان نمادی از دارایی‌های ریسکی) پس از ثبت سقف تاریخی در حدود ۱۴,۰۰۰ واحد در اواخر ۲۰۰۷، دچار سقوطی فاجعه‌بار شد. همزمان با این سقوط شدید، جفت ارز USD/JPY نیز روند نزولی را تجربه کرد (به دلیل «فرار به امنیت» و تقویت ین ژاپن - JPY امن و دلار آمریکا - USD در بحبوحه ترس اولیه). نکته مهم اینجاست که سقوط USD/JPY به اندازه و شدت سقوط شاخص داو جونز نبود.
این عدم تطابق در شدت حرکت، یادآوری کلیدی برای هر معامله‌گر فارکس است:
-
همبستگی‌ها مطلق نیستند: همبستگی یک ابزار تحلیلی است، نه یک پیشبینی قطعی.
-
بررسی عوامل بنیادین ضروری است: عوامل بنیادین، تکنیکال‌ها و تمایلات بازار می‌توانند به طور موقت یا دائمی، قدرت همبستگی‌های رایج را تضعیف یا معکوس کنند.
بنابراین، اتکا صرف به همبستگی‌های تاریخی بدون در نظر گرفتن شرایط فعلی اقتصادی و سیاست‌های پولی، می‌تواند منجر به تحلیل‌های نادرست شود. معامله‌گر موفق همواره باید در حال مطالعه و به‌روزرسانی درک خود از نیروهای متضادی باشد که به صورت همزمان بر جفت ارزها و شاخص‌ها اثر می‌گذارند. برای درک ضریب همبستگی در بازار مالی میتوانید مقاله مرتبط ما در این زمینه را مطالعه کنید.
سخن پایانی
اینک، در انتهای این تحلیل جامع، ضروری است که تأثیر بازار سهام بر بازار فارکس را در یک چشم‌انداز عملی خلاصه کنیم. درک رابطه ریسکپذیری (Risk-On) و ریسکگریزی (Risk-Off) به عنوان مکانیسم هسته‌ای، معامله‌گر را قادر می‌سازد تا حرکت جریان‌های بزرگ سرمایه را پیشبینی کند. هنگام صعود شاخصهای سهام، شاهد تقویت ارزهای ریسکی (مانند AUD و CAD) هستیم و در هنگام سقوط سهام، «فرار به امنیت» باعث قدرت گرفتن ارزهای پناهگاه امن (مانند USD و JPY) می‌شود.
موفقیت پایدار در معاملات، نیازمند آن است که این همبستگی‌های پویا را نه به عنوان قوانین مطلق، بلکه به عنوان ابزارهای تحلیلی در نظر بگیرید. هرگز نباید نوسانات سهام را بدون در نظر گرفتن سیاست‌های پولی و تصمیمات نرخ بهره بانک‌های مرکزی معامله کرد. بنابراین، معامله‌گر حرفه‌ای کسی است که به طور مداوم در حال به‌روزرسانی درک خود از این نیروهای بنیادین متقابل باشد تا بتواند یک استراتژی معاملاتی قوی و جامع را برای مدیریت ریسک خود توسعه دهد.
سوالات متداول
1- مکانیسم اصلی تأثیر بازار سهام بر بازار فارکس چیست؟
مکانیسم اصلی، سنتیمنت ریسکپذیری و ریسکگریزی است. بازار سهام به عنوان دماسنج این احساس عمل کرده و جهت جریان سرمایه بین ارزهای امن و ریسکی را مشخص میکند.
2- در حالت ریسکپذیری، تأثیر بازار سهام بر کدام ارزها بیشتر است؟
در حالت ریسکپذیری (صعود سهام)، ارزهای ریسکی یا کامودیتی مانند دلار استرالیا (AUD) و دلار کانادا (CAD) به دلیل افزایش تقاضا و خوشبینی به رشد جهانی، تقویت میشوند.
3- در زمان سقوط شدید سهام، کدام ارزها در فارکس تقویت میشوند؟
در زمان سقوط شدید سهام (ریسکگریزی)، سرمایه به سمت پناهگاههای امن سرازیر شده و ارزهایی مانند دلار آمریکا (USD)، ین ژاپن (JPY) و طلا تقویت میشوند. این همان فرآیند «فرار به امنیت» است.
4- آیا تأثیر بازار سهام بر USD/JPY با Nikkei ثابت است؟
خیر، این همبستگی متغیر است. به عنوان مثال، ین ژاپن پس از ۲۰۰۸ از یک ارز ریسکی به یک پناهگاه امن تبدیل شد و رابطه آن با شاخص Nikkei تغییر کرد.
5- تأثیر نوسانات بازار سهام بر ارزهای کامودیتی چگونه است؟
هنگامی که شاخصهای سهام جهانی صعود میکنند، تقاضا برای مواد خام افزایش مییابد و در نتیجه، ارزهای کشورهای صادرکننده کامودیتی (مثل CAD و AUD) نیز تقویت میشوند.
6- چگونه میتوانم تاثیر بازار سهام بر بازار فارکس را در استراتژی معاملاتی خود لحاظ کنم؟
با مانیتور کردن شاخصهای اصلی سهام (مانند S&P 500) به عنوان یک شاخص سنتیمنت و استفاده از آن برای پیشبینی جهت جریان سرمایه به سمت ارزهای ریسکی یا امن.
---
