شاخص PMI یا شاخص مدیران خرید (Purchasing Managers' Index)، یکی از مهم‌ترین ابزارها برای تحلیل وضعیت اقتصادی و پیشبینی روند بازارهای مالی، به ویژه بازار فارکس است. این شاخص، تصویری کلی از فعالیتهای اقتصادی در بخش تولید و خدمات ارائه میدهد و می‌تواند به معامله‌گران کمک کند تا تصمیمات آگاهانه‌تری اتخاذ کنند. در این مقاله، به طور مفصل به شما توضیح خواهیم داد شاخص PMI چیست و سپس به بررسی و نحوه محاسبه آن و همچنین تأثیر آن بر بازار فارکس و روش‌های استفاده از این شاخص اقتصادی در معاملات می‌پردازیم و شما را با انواع آن آشنا میکنیم.
لازم به ذکر است برای اطلاع از تاریخ دقیق انتشار و اهمیت رویدادهای اقتصادی مهم مانند شاخص PMI، میتوانید به بخش تقویم اقتصادی فارکس در سایت بورسا مراجعه کنید. این تقویم، لیستی از رویدادهایی است که به طور مستقیم بر نوسانات بازار فارکس تأثیرگذار هستند.
شاخص مدیران خرید (PMI) چیست؟
تصور کنید می‌خواهیم بفهمیم کارخانه‌ها و شرکت‌های تولیدی یک کشور چقدر مشغول به کارند و آیا تولیدشان بیشتر یا کمتر شده است. برای این کار از مدیران خرید این شرکت‌ها می‌پرسیم که اوضاع کارخانه‌شان چگونه است. جواب‌های آنها را جمع‌آوری میکنیم و به صورت یک عدد به نام شاخص PMI نشان می‌دهیم.
در واقع شاخص PMI تولیدی یک شاخص اقتصادی است که وضعیت فعالیتهای بخش تولید را از طریق نظرسنجی از مدیران خرید در شرکت‌های تولیدی ارزیابی میکند. این شاخص اطلاعات مهمی در مورد سفارشات جدید، سطح تولید، اشتغال، زمان تحویل تأمینکنندگان و موجودی‌ها ارائه میدهد. اگر مقدار PMI بالاتر از 50 باشد، نشاندهنده گسترش و رشد در بخش تولید است و اگر کمتر از 50 باشد، نشاندهنده انقباض و کاهش فعالیتهای تولیدی است.
روش محاسبه PMI تولیدی
بعد از آشنایی با شاخص PMI وقت آن رسیده تا شما را با روش محاسبه آن آشنا کنیم. لازم به ذکر است این شاخص تولیدی به صورت ماهانه از طریق نظرسنجی از مدیران خرید در شرکت‌های تولیدی محاسبه میشود. در این نظرسنجی، مدیران به سوالاتی درباره وضعیت پنج مؤلفه اصلی زیر پاسخ می‌دهند:
- سفارشات جدید: آیا تعداد سفارشات جدید افزایش یافته، کاهش یافته یا ثابت مانده است؟
- تولید: آیا میزان تولید افزایش یافته، کاهش یافته یا ثابت مانده است؟
- اشتغال: آیا تعداد کارکنان افزایش یافته، کاهش یافته یا ثابت مانده است؟
- زمان تحویل تأمینکنندگان: آیا زمان تحویل مواد اولیه از سوی تأمینکنندگان افزایش یافته، کاهش یافته یا ثابت مانده است؟
- موجودی‌ها: آیا میزان موجودی کالاهای تولیدی افزایش یافته، کاهش یافته یا ثابت مانده است؟
پاسخ‌های مدیران به صورت کمی و کیفی جمع‌آوری شده و سپس بر اساس یک فرمول مشخص وزن‌دهی می‌شوند. وزن هر مؤلفه به عوامل مختلفی مانند اهمیت آن مؤلفه در صنعت مورد نظر و تغییرات تاریخی آن مؤلفه بستگی دارد. برای مثال، در برخی صنایع، مؤلفه سفارشات جدید اهمیت بیشتری نسبت به سایر مؤلفه‌ها دارد.
پس از وزن‌دهی، پاسخ‌های همه مدیران شرکت‌کننده در نظرسنجی با هم ترکیب می‌شوند و یک عدد بین 0 تا 100 به دست می‌آید که نشاندهنده شاخص PMI تولیدی است. همانطور که در بالا اشاره شد عدد بالای 50 نشاندهنده گسترش فعالیتهای تولیدی و عددی کمتر از 50 نشاندهنده انقباض این فعالیت‌ها است.
گزارش‌های اقتصادی PMI توسط کدام موسسه منتشر میشود؟
گزارش‌های اقتصادی PMI توسط مؤسسات معتبر بین‌المللی منتشر می‌شوند. از جمله منابع معتبر می‌توان به مؤسسه ISM (Institute for Supply Management) در ایالات متحده و IHS Markit که در سطح جهانی فعالیت میکند، اشاره کرد. این گزارش‌ها به صورت ماهانه منتشر می‌شوند و تحلیلگران و سرمایه‌گذاران از آنها برای ارزیابی وضعیت اقتصادی استفاده میکنند.
تحلیل اقتصادی با استفاده از PMI تولیدی
تحلیلگران و سرمایه‌گذاران از شاخص PMI تولیدی برای ارزیابی سلامت اقتصادی و پیشبینی روندهای آینده استفاده میکنند. مقدار بالای PMI نشاندهنده رشد اقتصادی و افزایش فعالیتهای تولیدی است که می‌تواند به تقویت ارز و سهام منجر شود. در مقابل، مقدار پایین PMI نشاندهنده رکود اقتصادی و کاهش تولید است که ممکن است تأثیر منفی بر بازارهای مالی داشته باشد.
بیشترین تاثیر شاخص PMI روی چه ارزهایی است و چرا؟
شاخص PMI بیشترین تأثیر را روی ارزهای کشورهای تولیدکننده دارد زیرا اقتصاد این کشورها به شدت به فعالیتهای تولیدی وابسته است. در این کشورها، بخش تولید سهم بزرگی از تولید ناخالص داخلی (GDP) را تشکیل میدهد و نوسانات در فعالیتهای تولیدی می‌تواند تأثیر مستقیم و سریعی بر اقتصاد کلی کشور و به تبع آن بر ارز ملی داشته باشد. برخی از این کشورها و ارزهای مرتبط عبارتند از:
چین (CNY - یوان چین):
چین به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان جهان، تأثیر قابل توجهی از شاخص PMI می‌گیرد. تغییرات در فعالیتهای تولیدی چین می‌تواند تأثیر زیادی بر اقتصاد جهانی و به ویژه ارزش یوان داشته باشد.
آلمان (EUR - یورو):
آلمان به عنوان بزرگترین اقتصاد منطقه یورو و یکی از پیشروان تولید صنعتی در اروپا، به شدت تحت تأثیر شاخص PMI قرار دارد. وضعیت بخش تولیدی آلمان تأثیر قابل توجهی بر ارزش یورو دارد.
ژاپن (JPY - ین ژاپن):
ژاپن یکی از کشورهای پیشرفته در زمینه تولیدات صنعتی است و شاخص PMI این کشور تأثیر زیادی بر ارزش ین دارد. نوسانات در شاخص PMI ژاپن می‌تواند نشاندهنده تغییرات در وضعیت اقتصادی کلی کشور باشد.
ایالات متحده (USD - دلار آمریکا):
اگرچه ایالات متحده دارای اقتصادی متنوع است، بخش تولیدی این کشور همچنان نقش مهمی ایفا میکند. شاخص PMI ایالات متحده که توسط ISM منتشر میشود، می‌تواند تأثیر بزرگی بر ارزش دلار داشته باشد.
کره جنوبی (KRW - وون کره جنوبی):
کره جنوبی با داشتن یکی از بزرگترین صنایع تولیدی در جهان، به شدت تحت تأثیر شاخص PMI قرار دارد. تغییرات در شاخص PMI این کشور می‌تواند به سرعت بر ارزش وون کره جنوبی تأثیر بگذارد.
استرالیا (AUD - دلار استرالیا):
اقتصاد استرالیا نیز به میزان زیادی به بخش تولید وابسته است و شاخص PMI این کشور می‌تواند تأثیر مهمی بر ارزش دلار استرالیا داشته باشد.
در این کشورها، شاخص PMI به عنوان یک شاخص پیشرو می‌تواند تغییرات در روندهای اقتصادی را به سرعت نشان دهد و به تصمیمگیریهای اقتصادی و مالی کمک کند. به همین دلیل، شاخص PMI برای تحلیلگران، مدیران تولید و سیاستگذاران اقتصادی در این کشورها اهمیت ویژه‌ای دارد.
تحلیلگران چگونه از شاخص PMi استفاده می کنند
تحلیل و تفسیر شاخص PMI نقش مهمی در درک وضعیت اقتصادی و تصمیمگیریهای مالی ایفا میکند. شاخص PMI به صورت یک عدد بین 0 تا 100 گزارش میشود. مقدار بالاتر از 50 نشاندهنده رشد و توسعه بخش تولید است، به این معنی که شرایط اقتصادی بهبود یافته و فعالیتهای تولیدی افزایش یافته‌اند. مقدار پایینتر از 50 نشاندهنده انقباض و کاهش فعالیتهای تولیدی است که می‌تواند علامتی از رکود اقتصادی باشد. مقدار برابر با 50 نشان میدهد که هیچ تغییری در وضعیت تولید نسبت به ماه قبل رخ نداده است، یعنی اقتصاد در حالت ثبات قرار دارد.
این شاخص تأثیر زیادی بر تصمیمگیریهای اقتصادی دارد. تحلیلگران مالی از شاخص PMI برای پیشبینی روندهای اقتصادی و ارزیابی سلامت کلی اقتصاد استفاده میکنند. این شاخص می‌تواند به آنها در تصمیم‌گیری درباره سرمایه‌گذاری‌ها و استراتژی‌های مالی کمک کند. مدیران تولید نیز از این شاخص برای برنامهریزی و مدیریت بهتر تولیدات خود بهره میبرند. اطلاع از افزایش یا کاهش تقاضا می‌تواند به آنها در تنظیم سطح تولید، مدیریت موجودی و بهینه‌سازی منابع کمک کند. سیاستگذاران اقتصادی نیز از شاخص PMI برای طراحی و اجرای سیاستهای اقتصادی استفاده میکنند. این شاخص می‌تواند به آنها در شناسایی نقاط قوت و ضعف اقتصادی و تعیین نیاز به تدابیر حمایتی یا اصلاحی کمک کند. به این ترتیب، شاخص PMI به عنوان یک ابزار مهم تحلیلی، نقش بسزایی در تصمیمگیریهای اقتصادی در سطوح مختلف ایفا میکند.
اثرات شاخص PMI بر طلا، دلار و بیت کوین
شاخص PMI می‌تواند بر قیمت طلا، دلار و بیت کوین تأثیر بگذارد. افزایش PMI معمولاً نشاندهنده بهبود اقتصادی است که می‌تواند باعث افزایش ارزش دلار و کاهش قیمت طلا و بیت کوین شود. بالعکس، کاهش PMI ممکن است به افزایش تقاضا برای دارایی‌های امن مانند طلا و بیت کوین منجر شود و ارزش دلار را کاهش دهد.
نحوه بهره‌گیری از شاخص PMI در معاملات فارکس
همانطور که در قسمت های قبلی این مقاله اشاره کردیم. شاخص PMI به عنوان یک شاخص پیش‌نگر اقتصادی، اطلاعاتی مهم درباره وضعیت اقتصادی و روندهای آینده ارائه میدهد که می‌تواند به معامله‌گران فارکس در تصمیم‌گیری‌هایشان کمک کند. برای مثال، بیایید نگاهی به یک نمونه عملی از استفاده از شاخص PMI در بازار فارکس بیندازیم.
در ژوئن 2020، شاخص PMI تولیدی ایالات متحده به میزان قابل توجهی افزایش یافت و به 52.6 رسید که بالاتر از پیش‌بینی‌های تحلیلگران بود. این افزایش در شاخص PMI نشاندهنده بهبود قابل توجه در فعالیتهای تولیدی و رشد اقتصادی بود. معامله‌گران فارکس با توجه به این اطلاعات، انتظارات خود را برای تقویت دلار ایالات متحده بالا بردند.
برای نشان دادن نحوه بهره‌گیری از این اطلاعات، تصور کنید که شما یک معامله‌گر فارکس هستید و قبل از انتشار شاخص PMI تولیدی ایالات متحده، پوزیشن‌های معاملاتی خود را بررسی می‌کنید. با توجه به پیش‌بینی‌ها و انتظارات مثبت درباره شاخص PMI، شما تصمیم می‌گیرید که یک پوزیشن خرید (Long) در جفت ارز USD/JPY باز کنید، به این امید که ارزش دلار در مقابل ین ژاپن افزایش یابد.
پس از انتشار شاخص PMI و مشاهده اینکه مقدار واقعی بالاتر از پیش‌بینی‌ها است، تقاضا برای دلار افزایش می‌یابد و ارزش آن در مقابل ین ژاپن شروع به افزایش میکند. شما میتوانید پوزیشن خرید خود را با سود بسته و از این افزایش ارزش بهره‌برداری کنید.
به عنوان مثال، فرض کنید قبل از انتشار شاخص PMI، نرخ مبادله USD/JPY برابر با 107.00 بوده است. پس از انتشار شاخص PMI و افزایش ارزش دلار، نرخ مبادله به 108.50 می‌رسد. اگر شما در نرخ 107.00 وارد معامله شده باشید و در نرخ 108.50 آن را ببندید، میتوانید 150 پیپ سود به دست آورید.
این مثال نشان میدهد که چگونه تحلیل و پیشبینی صحیح شاخص PMI می‌تواند به معامله‌گران فارکس در اتخاذ تصمیمات معاملاتی بهتر و کسب سود کمک کند. با توجه به اطلاعات ارائه شده توسط شاخص PMI، معامله‌گران می‌توانند روندهای اقتصادی را پیشبینی کرده و استراتژی‌های معاملاتی خود را بر اساس داده‌های واقعی تنظیم کنند.
انواع مختلف شاخص PMI
حالا که به خوبی میدانید شاخص PMI چیست، لازم به ذکر است دو نوع از این شاخص وجود دارد: PMI تولیدی و PMI خدماتی. شاخص تولیدی وضعیت بخش تولید را ارزیابی میکند، در حالی که شاخص خدماتی به ارزیابی وضعیت بخش خدمات می‌پردازد. هر دو شاخص اطلاعات مهمی درباره سلامت اقتصادی و روندهای آینده ارائه می‌دهند و برای تحلیلگران و سرمایه‌گذاران حائز اهمیت هستند.
مقایسه شاخص PMI با دیگر شاخص های اقتصادی
مقایسه شاخص PMI با سایر شاخص‌های اقتصادی نشاندهنده نقاط قوت و ضعف هر یک از این ابزارهای اندازه‌گیری اقتصادی است. شاخص PMI که وضعیت بخش تولید را بر اساس نظرسنجی از مدیران خرید نشان میدهد، به دلیل سرعت در جمع‌آوری و انتشار اطلاعات، یک ابزار بسیار مفید برای پیشبینی روندهای اقتصادی کوتاه‌مدت است. در مقابل، شاخص تولید ناخالص داخلی (GDP) نمایی کلی‌تر و جامع‌تر از وضعیت اقتصادی یک کشور ارائه میدهد، اما به دلیل تأخیر در انتشار و پیچیدگی محاسبات، برای تحلیل‌های سریع مناسب نیست. شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) نیز بر تغییرات قیمتی و تورم تمرکز دارد، که به درک شرایط تورمی کمک میکند، اما نمی‌تواند به تنهایی وضعیت کلی تولید و سفارشات جدید را نشان دهد. شاخص اعتماد مصرف‌کننده نیز بیشتر بر احساسات و انتظارات مصرف‌کنندگان تمرکز دارد و به نوعی مکمل شاخص PMI است، زیرا این دو شاخص به جنبه‌های متفاوتی از اقتصاد می‌پردازند. از مزایای شاخص PMI می‌توان به سرعت بالا در انتشار و قابلیت پیشبینی روندهای اقتصادی کوتاه‌مدت اشاره کرد، اما از معایب آن می‌توان به عدم پوشش جامع تمام بخش‌های اقتصاد و وابستگی به نظرات شخصی مدیران خرید اشاره نمود. بنابراین، استفاده ترکیبی از این شاخص‌ها می‌تواند تصویری کامل‌تر و دقیق‌تر از وضعیت اقتصادی فراهم کند.
شرایط مناسب برای شاخص PMI
شاخص PMI زمانی خوب است که بالاتر از 50 باشد، زیرا این نشاندهنده رشد و گسترش فعالیتهای اقتصادی در بخش مورد نظر است. مقادیر بالاتر از 50 معمولاً با افزایش تولید، اشتغال و سفارشات جدید همراه است که نشاندهنده بهبود وضعیت اقتصادی است و می‌تواند به عنوان نشانه‌ای از سلامت اقتصادی تلقی شود.
دسترسی به گزارشات PMI بخش تولید
گزارشات PMI بخش تولید از منابع مختلفی مانند مؤسسه ISM در ایالات متحده و IHS Markit که گزارش‌های جهانی منتشر میکند، قابل دسترسی است. این گزارشات معمولاً به صورت ماهانه منتشر می‌شوند و از طریق وب‌سایت‌های این مؤسسات و منابع خبری اقتصادی معتبر در دسترس هستند. معامله‌گران و تحلیلگران می‌توانند با مراجعه به این منابع، به داده‌های PMI دسترسی پیدا کنند و از آنها برای تحلیل‌های اقتصادی خود استفاده کنند.
سخن پایانی
شاخص PMI یک ابزار قدرتمند برای تحلیل وضعیت اقتصادی و پیشبینی روند بازارهای مالی است. قطعا بعد از آشنایی باشخص PMI و با استفاده از آن، میتوانید تصمیمات آگاهانه‌تری اتخاذ کنند و ریسک معاملات خود را کاهش دهید. با این حال، باید توجه داشت که شاخص PMI تنها یکی از عوامل تأثیرگذار بر بازار است و برای تصمیم‌گیری نهایی، باید سایر عوامل اقتصادی نیز مورد بررسی قرار گیرند.
⭐لازم به ذکر است برای یادگیری بیشتر در مورد شاخص PMI و سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال، میتوانید در دوره‌های آموزشی فارکس بورسا شرکت کنید.
